Abstract

After several years of discussions on the future shape of higher education in Poland, both at the systemic and institutional level, on July 20, 2018, "The Law on Higher Education and Science," from now on referred to as the Law, was enacted. Together with a package of ordinances, this regulation broadened the autonomy of universities in terms of organization and management while substantiating the importance of their accountability. Strengthening the rector's authority resulted in a change in the perception of universities as dispersed organizations (Weick, 1976) towards compact organizations (Brunsson and Sahlin-Andersson, 2000).

The authors noticed that the concept of the university, in line with the letter and spirit of the Law, does not pay due attention to the relations between university employees. Therefore, the article aims to present a proposal to implement the elements of the turquoise organization concept (Laloux, 2015), which is more and more often described in the scientific literature - and at the same time evokes extreme emotions - into an academic institution.

The article indicates the unused, in the authors' opinion, possibilities of organizational and management changes created by the Law and describes selected features of the turquoise organization, relating them to an academic institution. It also compares the characteristics of a traditional university, entrepreneurial, and a university with a shade of turquoise.

The research part analyzes interviews with deliberately selected employees of the Gdańsk University of Technology. During individual conversations, they expressed their opinions on new organizational and management solutions proposed by the article's co-author. In summary, an attempt was made to answer the question formulated in the title.

Keywords: university management, turquoise organisation, teal management, innovative management, self-management

References

• Abidi, S. i Joshi, M. (2018). The VUCA learner. Future-proof your relevance. SAGE. http://dx.doi.org/10.4135/9789353280772
• Ashby, W. R. (1961). Wstęp do cybernetyki. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Basińska, B., Leja, K. i Szufllita-Żurawska, M. (2019). Positive management of universities: A model of motivation to strive for scientific excellence. Entrepreneurial Business and Economics Review, 7(3), 237-250. https://doi.org/10.15678/EBER.2019.070313
• Blikle, A. (2017). Doktryna jakości. Wydanie II turkusowe. Rzecz o turkusowej samoorganizacji. Wydawnictwo Helion.
• Boguski, J. (2009). Od uniwersytetu tradycyjnego do uniwersytetu przyszłości. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1(33), 25-33.
• Brunsson, N. i Sahlin-Andersson, K. (2000). Constructing organizations: The example of public sector reform. Organization Studies, 21(4), 721-746. https://doi.org/10.1177/0170840600214003
• Clark, B. R. (1998). Creating entrepreneurial universities: Organizational pathways of transformation. IAU Press/Pergamon.
• Clark, B. R. (2004). Sustaining change in universities. Continuities in case studies and concepts. Society for Research into Higher education & Open University Press.
• Czarniawska, B. (2010). Trochę inna teoria organizacji. Organizowanie jako konstrukcja sieci działań. Wydawnictwo Poltext.
• Evans, Ch. (2005). Zarządzanie wiedzą. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Greenleaf, R. K. (2008). The servant as leader. Greenleaf Center for Servant Leadership.
• Hoecht, A. (2006). Quality asssurance in UK higher education: Issues of trust, control, professional autonomy and accountability. Higher Education, 51, 541-563. https://doi.org/10.1007/s10734-004-2533-2
• Iwko, J. i Pisarska, A. (2019). Realizacja funkcji personalnej w organizacji turkusowej. Problemy Jakości, 5, 2-10. https://doi.org/10.15199/46.2019.5.1
• Jabłecka J. (1993). Niezależność, autonomia i wolność akademicka a modele koordynacji szkolnictwa wyższego. Na marginesie artykułu C. Kerra. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1, 58-77.
• Jaczewski, B. (1987). Życie naukowe w Polsce Odrodzonej. W B. Jaczewski (red.), Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIX i w XX wieku. Organizacje i instytucje (s. 206-234). Polska Akademia Nauk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kern, H. (2010). Humboldt's educational ideal and modern academic education. 26th Annual Meeting of the Danube Rectors Conference, 04-06.02.2010, Novi Sad, Serbia. http://www.drc.uns.ac.rs/presentations/05_DS/03-Prof.Dr.HeinrichKern.pdf
• Komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 września 2020 r. w sprawie wykazu wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe (2020). http://www.bip.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2020_09/1e07e3553c78f5d9ebb48c9210bc0520.pdf
• Kozina, A. i Pieczonka, A. (2018). Turkusowe podejście do zarządzania konfliktami organizacyjnymi. Marketing i Zarządzanie, 1(51), 207-214. https://doi.org/10.18276/miz.2018.51-20
• Kulikowski, E. i Antipow, E. (2020). Niezamierzone konsekwencje punktozy jako wartości kulturowej polskiej społeczności akademickiej. Studia Socjologiczne, 3(238), 207-236. https://doi.org/10.24425/sts.2020.132476
• Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Laloux, F. (2015). Pracować inaczej. Nowatorski model organizacji inspirowany kolejnym etapem rozwoju ludzkiej świadomości. Wydawnictwo Studio Emka.
• Leja, K. (2013). Zarządzanie uczelnią. Koncepcje i współczesne wyzwania. Wolters Kluwer.
• Leja, K. (2020). Analiza rozwiązań statutowych wybranych (czołowych) polskich uczelni przygotowana w ramach projektu "Polsko-ukraińska współpraca instytucji przedstawicielskich reprezentujących rektorów na rzecz doskonalenia działania uczelni" [materiał niepublikowany].
• Mażul, E. (2016). Czerwień czy turkus: opresyjna i nieopresyjna komunikacja w zarządzaniu zespołem. Personel i Zarządzanie, 12, 48-51.
• Morgan, G. (1997). Obrazy organizacji. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pawlak, A. (2019). Turkusowy uniwersytet odpowiedzią na współczesne problemy zarządzania uczelnią na przykładzie Politechniki Gdańskiej [praca dyplomowa magisterska - materiał niepublikowany].
• Pokorska, A. (2020). Co liczyć i z kim się liczyć? Produktowa i nieproduktowa aktywność naukowa w kontekście uczelni badawczej - perspektywa kluczowych grantobiorców. Przegląd Socjologiczny, 69(4), 65-90. https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.4/3
• Powichrowska, B. (2018). Od zarządzania wiedzą do zarządzania w kolorze turkusu. Przedsiębiorstwo i Finanse, 1, 95-104.
• Radosiński, E. (2021). Uczelnie w czasach punktozy. Forum Akademickie, 4. https://miesiecznik.forumakademickie.pl/czasopisma/fa-4-2021/uczelnie-w-czasach-punktozy/
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej (Dz. U. 2019 poz. 392). http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000392/O/D20190392.pdf
• Sauerland, K. (2006). Idea uniwersytetu: aktualność tradycji Humboldta? Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2(28), 89-96.
• Sułkowski, Ł. (gospodarz). (2021). LUMEN 1 na 1, czyli prof. Łukasz Sułkowski o szkolnictwie wyższym z liderami zarządzania [Wideo podcast]. PCG Akademia. https://www.youtube.com/watch?v=GKthV3dtoK8
• Szcepaniak, J. (2021). Potencjalnie drapieżne w wykazie czasopism. Forum Akademickie, 4. https://miesiecznik.forumakademickie.pl/czasopisma/fa-4-2021/potencjalnie-drapiezne-w-wykazie-czasopism/
• Szczepański, J. (1976). Szkice o szkolnictwie wyższym. Wiedza Powszechna.
• Tabaszewska-Zajbert, E. i Sokołowska-Durkalec, A. (2018). Coaching jako narzędzie wsparcia turkusowego modelu organizacji. W E. Stroińska i M. Geraga (red.), Wyzwania w zarządzaniu zasobami ludzkimi we współczesnych organizacjach. Od teorii do praktyki. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 19(8), 617-629. http://piz.san.edu.pl/docs/e-XIX-8-1.pdf
• Tripathi, K. i Gupta, R. (2016, 21 grudnia). Autonomy and accountability in higher education. Journal of Human and Work Management, 4(2). http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3092012
• Tymowski, J. (1980). Organizacja szkolnictwa wyższego w Polsce. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. 2018 poz. 1668). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001668/U/D20181668Lj.pdf
• Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110840455/U/D20110455Lj.pdf
• Weick, K. E. (1976). Educational organizations as loosely coupled systems.
Administrative Science Quarterly, 21(1), 1-19. https://doi.org/10.2307/2391875
• Węgrzyn, G. (2021). Czy stworzymy silna drużynę. Forum Akademickie, 4. https://miesiecznik.forumakademickie.pl/czasopisma/fa-4-2021/czy-stworzymy-silna-druzyne/
• Wissema, J. (2009). Uniwersytet trzeciej generacji. Uczelnia XXI wieku. Wydawnictwo ZANTE.
• Wyrzykowska, B. (2019). Teal organizations: Literature review and future research directions. Central European Management Journal, 27(4), 124-141. https://doi.org/10.7206/cemj.2658-0845.12
• Wzorek, M. (2019). Od hierarchii do turkusu, czyli jak zarządzać w XXI wieku. Wydawnictwo Helion.
• Zakowicz, I. (2012). Idea uniwersytetu Wilhelma von Humboldta - kontynuacja czy zmierzch? Ogrody Nauk i Sztuk, 2, 62-74. https://doi.org/10.15503/onis2012.62.74