Centrum Edukacji Niestacjonarnej
Politechniki Gdańskiej
- projekty PHARE oraz Leonardo da Vinci
Anna Grabowska
W artykule przedstawiono historię projektów Phare Multi-country Programme for Distance Education, w ramach którego utworzono CEN PG (Centrum Edukacji Niestacjonarnej Politechniki Gdańskiej) i zrealizowano projekty wspomagające opracowanie materiałów edukacyjnych przystosowanych do kształcenia na odległość. Ponadto omówiono projekty Leonardo da Vinci ze szczególnym uwzględnieniem dostępnych produktów w chwili obecnej. Na zakończenie przedstawiono kryteria, jakie powinna spełniać nowoczesna placówka edukacyjna oferująca szkolenia na odległość.
CEN PG w projektach Phare
CEN PG (ang. DECTUG - Distance Education Centre at Gdansk University of Technology) zostało powołane przez Rektora Politechniki Gdańskiej 30 kwietnia 1997 r. w ramach projektu Phare Multi-country Programme for Distance Education (Establishment and Operation of Regional Phare Distance Education Study Centre). Głównym zadaniem projektu Phare Multi-country Programme for Distance Education była pomoc w zorganizowaniu infrastruktury wspierającej kształcenie na odległość w krajach Phare. Przedsięwzięcie to było skomplikowane organizacyjnie, administracyjnie i technologicznie. Jego realizacja była możliwa jedynie dzięki ogromnej determinacji zaangażowanych w projekt instytucji.
Działania w ramach projektu podzielono na trzy obszary:
- Uruchomienie narodowych centrów kształcenia na odległość oraz krajowych punktów kontaktowych (KPK).
- Uruchomienie 40 regionalnych centrów kształcenia na odległość, które wyposażono w sprzęt, oprogramowanie, literaturę oraz infrastrukturę sieciową niezbędną do dostarczania szkoleń w trybie na odległość.
- Przygotowanie kadry ekspertów w dziedzinie kształcenia na odległość dla potrzeb narodowych i regionalnych ośrodków funkcjonujących w ramach programu Phare.
Projekt Phare Multi-country Programme for Distance Education składał się z następujących trzech etapów:
- początek lat 90. - prace koncepcyjne,
- lata 1994-1996 - faza pilotażowa,
- lata 1996-2000 - Follow-up.
- Powstanie infrastruktury - konsolidacja narodowych centrów kształcenia na odległość, utworzenie i wyposażenie 40 centrów regionalnych, przygotowanie kadry ekspertów.
- Opracowanie szkoleń na odległość przez centra lokalne i regionalne oraz w ramach współpracy międzynarodowej, a także studiów europejskich.
- Opracowanie strategii rozwoju technologii informacyjnej i komunikacyjnej, marketingu, legislacji, procedur akredytacji oraz zapewnienie jakości.
- PHARE Multi-country Programme in Distance Education - FOLLOW UP Establishment and Operation of a Regional Distance Education Study Centre (1998-1999),
- PHARE Multi-country Programme in Distance Education - ENVIMAN ENVIronmental MANagement (1998-1999),
- PHARE Multi-country Programme in Distance Education - EE DEC Energy & Environment - Distance Education Course (1998-1999),
- PHARE Multi-country Programme in Distance Education - WAWAMAN WAter and WAstewater MANagement (1998-1999),
- PHARE Multi-country Programme in Distance Education - LOLA Learn about Open LeArning (1998-1999),
- PHARE Multi-country Programme in Distance Education - European Studies Programme - Water Environmental Management (1998-1999),
- PHARE Multi-country Programme in Distance Education - European Studies Programme - Public Procurement (1998-1999),
- PHARE Partnership Programme - NEPOLD Network of European Partners in Open Learning Delivery (1999-2000).
- Gdańska Fundacja Wody, Polska - Koordynator;
- Politechnika Gdańska, CEN PG, Polska;
- Engineering Ecology Consultative Technical Centre, Wilno, Litwa;
- International Centre for Distance Education, Futuroscope, Francja;
- International Office for Water, Limoges, Francja;
- National Committee of Water Producers and Distributors of Romania, Bukareszt, Rumunia;T.G. Masaryk Water Research Institute, Praga, Czechy.
- Identyfikacja potencjalnych uczestników szkoleń oraz ich potrzeb.
- Planowanie, projektowanie, wdrażanie i testowanie kursów na odległość (oryginalnych i adaptowanych) oraz opracowanie materiałów szkoleniowych do samodzielnej nauki.
- Projektowanie, implementacja i testowanie metody pomocy dla studenta i sposobów jego oceniania z wykorzystaniem systemów online, offline, synchronicznych, asynchronicznych.
- Walidacja, zapewnienie jakości, akredytacja i uznanie umiejętności zdobytych w szkoleniach na odległość.
- Zarządzanie, administracja i marketing szkoleń na odległość, z uwzględnieniem analizy kosztów i efektywności.
- Lokalne/regionalne/narodowe przypadki użycia.
Materiały szkoleniowe oraz komunikacja z instruktorami była możliwa dzięki sieci WWW. CEN PG przygotował specjalną stronę internetową dla polskich uczestników szkolenia. Tablica ogłoszeń używana przez grupę polską wymagała indywidualnego hasła i nazwy użytkownika. Kurs rozpoczynało spotkanie stacjonarne, w którym wzięli udział studenci i instruktorzy. W chwili obecnej niewyjaśnione do końca prawa autorskie uniemożliwiają oferowanie tego szkolenia. W wymienionych projektach podczas trwania kursów pilotażowych partnerzy mieli dostęp do systemów wspomagających zarządzanie szkoleniami, takich jak Learning Space, First Class czy WebCT. Można było dokonać oceny jakości systemów oraz porównać ich skuteczność. Doświadczenia zgromadzone podczas realizacji projektu PHARE Multi-country Programme for Distance Education okazały się bardzo użyteczne. Niektóre szkolenia online opracowane podczas trwania projektu Phare są w stałej ofercie CEN PG. W chwili obecnej najlepiej sprzedającym się produktem jest kurs obsługi programu AutoCAD. Biorą w nim udział studenci z różnych wydziałów Politechniki Gdańskiej. Popularnym szkoleniem jest także kurs języka angielskiego English for Environmental Awareness. Kurs opracowano w ramach projektu NEPOLD (Network of Europeans Partners in Open Learning Delivery). Celem projektu była adaptacja fińskiego kursu i realizacja szkolenia pilotażowego, w ramach którego zaproponowano m.in.:
- Opanowanie terminologii anglojęzycznej związanej z ochroną środowiska.
- Zdobycie umiejętności pisania raportów, esejów i artykułów w języku angielskim.
- Pogłębianie wiedzy o ochronie środowiska na bazie materiałów w języku angielskim.
- Rozwój świadomości uczestników o współczesnych globalnych i lokalnych problemach środowiskowych.
- Dostęp do najnowszych materiałów z zakresu ochrony środowiska umieszczonych w Internecie.
- Poznanie nowych możliwości jakie daje nauczanie na odległość przez Internet (generacja własnych stron WWW, wyszukiwanie informacji w Internecie).
- Udział w audio lub wideo konferencji.
Większość materiałów szkoleniowych jest dostępna na stronach WWW. Uczestnicy kursu powinny przygotować trzy rodzaje prac pisemnych w tym esej argumentacyjny, analityczny oraz raport. Dla kursu opracowano dedykowaną witrynę internetową, a dodatkowo uczestnicy biorą udział w wideo konferencji. Motywację uczących wspierają możliwe do uzyskania punkty kredytowe (3 ECTS) oraz dyplom ukończenia kursu. Więcej informacji znajduje się pod adresem http://www.dec.pg.gd...
CEN PG w projektach Leonardo da Vinci
Po zakończeniu projektu PHARE pojawiła się nowa możliwość wspierania działań w zakresie szkoleń online, czyli finansowanie z programu Leonardo da Vinci. Od 1998 r. CEN PG był lub jest zaangażowany w następujące projekty:
- Leonardo da Vinci Programme - TeleCAD TELEworkers training for CAD systems users (1999-2001),
- Leonardo da Vinci Programme - MDEC Multimedia Distance English Course (1999-2001),
- Leonardo da Vinci Programme - AYTEM Accompanying a Young Teachers into Educational Market by Distance Course Mode (1999-2001),
- Leonardo da Vinci Programme - LinguaWeb LinguaWeb for Small and Media Enterprises (1999 - 2001),
- Leonardo da Vinci Programme - EMDEL European Model for Distance Education and Learning (2001-2004).
- ARGO s.r.l. Formare I'Europa, Włochy;
- IDEC, Grecja;
- ZEUS, Grecja;
- Pekkala Software Oy, Finlandia;
- Young Digital Poland, Polaska.
Z platformy TeleCAD do 2002 r. skorzystało ponad 1000 studentów. Służy ona nie tylko do wspomagania nauki obsługi programu AutoCAD, ale także do egzaminowania studentów z przedmiotu Podstawy Informatyki. Z systemu TeleCAD korzystają również studenci studiów zaocznych i magisterskich uzupełniających Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Gdańskiej. Kolejnym projektem był MDEC - Multimedia Distance English Courses, czyli multimedialny kurs języka angielskiego dotyczący prawa, bankowości, finansów, nauki, technologii, bezpieczeństwa pracy, elementów prawa europejskiego i standardów europejskich. Projekt ten miał na celu ułatwienie samokształcenia na stanowisku pracy ze szczególnym uwzględnieniem formuły kształcenia na odległość w zawodowym kształceniu ustawicznym. Kursy dedykowano studentom uniwersytetów i politechnik, uczestnikom form kształcenia ustawicznego oraz innym zainteresowanym. Projekt wykorzystywał zaawansowane technologie informacyjne i komunikacyjne (WWW, e-mail, multimedia).
W projekcie brały udział następujące instytucje:
- Politechnika Poznańska, Polska;
- Uniwersytet Wolverhampton, Wielka Brytania;
- Instytut Technologii Komunikacyjnych i Informacyjnych, Polska;
- Politechnika Gdańska, Polska.
- Politechnika w Kownie; Vytautas Magnus Uniwersytet w Kownie; Regionalne Centrum Kształcenia Nauczycieli w Panevezys; Centrum Edukacyjne w Mazeikiai; Ministerstwo Edukacji i Nauki, Litwa;
- Uniwersytet w Oulu, Finlandia;Nordycka Akademia Ludowa, Szwecja;
- Szkoła Techniczna w Odense, Dania;
- Politechnika Gdańska, Polska;
Kolejny projekt to LinguaWeb - LinguaWeb for Small and Medium Enterprises, czyli nauka języka poprzez strony WWW dla małych i średnich przedsiębiorstw różnych regionów Europy. Celem projektu było opracowanie multimedialnego serwisu internetowego, który wspomagałby współpracę biznesową różnych regionów Europy dzięki ciekawym materiałom online na temat kultury, społeczeństwa i języka Zaproponowany w projekcie serwis internetowy zawiera m.in.:
- Informacje o lokalnym/regionalnym języku z przykładami autentycznych próbek.
- Autentyczne dokumenty multimedialne dotyczące lokalnego/regionalnego biznesu, społeczeństwa, kultury w kontekście komunikacji.
- Demonstracyjne moduły do nauki języka w tematyce biznesu, społeczeństwa, kultury.
- Ebehard-Karls-Uniwersytet w Tübingen, Niemcy;
- CTS, Irlandia;
- Politechnika Gdańska, CEN PG, Polska.
Aktualnie realizowanym projektem Leonardo da Vinci jest EMDEL - European Model for Distance Education and Learning, czyli europejski model kształcenia na odległość. Głównym celem projektu jest opracowanie uniwersalnego europejskiego modelu systemu kształcenia na odległość z wykorzystaniem istniejących produktów, dzięki czemu można by ograniczyć produkcję materiałów szkoleniowych, a szczególną uwagę poświęcić dobremu serwisowi dla uczących się. Docelowo należy oczekiwać redukcji kosztów produkcji oraz poszerzenia oferty kursowej. W ramach projektu przygotowane zostaną następujące produkty:
- Katalog kursów online razem z próbkami szkoleń, który umożliwi rozpoznanie rynku i właściwy wybór oferty.
- Oprogramowanie do oceny jakości produktów również przez uczestników szkoleń.
- Tłumaczenie min. 10 produktów, z wcześniejszym ich wyborem i adaptacją.
- Metodologia wykorzystania szkoleń online w językach oryginalnych dla mniejszości narodowych, gdzie pomoc byłaby możliwa zarówno lokalnie jak i zdalnie.
W chwili obecnej pod adresem http://www.emdel.org...znajduje się strona internetowa projektu wraz z bazą danych instytucji uczestniczących w projekcie oraz z ich ofertą szkoleniową. Obecnie w ramach podprojektu "Products exchange" kurs "Ethics online" jest tłumaczony na norweski oraz włoski. Trwają prace związane z opracowaniem dwustronnego porozumienia, które umożliwi adaptację szkolenia z jednoczesnym poszanowaniem praw autorskich. W tabeli 1 pokazano praktyczne wykorzystanie szkoleń opracowanych w ramach projektów Leonardo da Vinci.
Akronim projektu Leonardo da Vinci,okres realizacji, nazwa kursu
|
URL | Materiały szkoleniowe | Narzędzia do komunikacji | Komentarz |
TeleCAD, 1998-2001, Szkolenie w zakresie pracy zdalnej dla użytkowników systemów CAD |
www.dec.pg.gda.pl/ |
Online, CD, podręcznik |
System TeleCAD (FAQ, lista dyskusyjna, poczta wewnętrzna) | Wykorzystują studenci PG (WIL studia dzienne oraz uzupełniające studia magisterskie) |
LinguaWeb, 1998-2001, LinguaWeb for Small and Medium Enterprises |
www.linguaplan.de/ |
Online |
Tablica ogłoszeń, |
Propozycja dla lektorów Studium Języków Obcych PG. W chwili obecnej oferowany studentom członkom kół naukowych PG |
EMDEL, 2001-2004,Ethics online,TeleCAD |
www.dec.pg.gda.pl/ |
Online |
Tablica ogłoszeń, |
Kurs Ethics online jest lokalizowany w Norwegii i Włoszech oraz jest udostępniony dla studentów studiów doktoranckich oferowanych w ramach projektu CURE |
Podsumowanie
W chwili obecnej CEN PG zaangażowane jest w uruchomienie studiów doktoranckich i podyplomowych wspomaganych technologią internetową. To wspólne przedsięwzięcie Wydziału Inżynierii Lądowej i CEN PG jest realizowane w ramach projektu CURE - Centre for Urban Construction and Rehabilitation: Technology Transfer, Research and Education czyli Centrum Rewitalizacji Budowli Miejskich: Transfer Technologii, Badania Naukowe i Edukacja (V Program Ramowy UE, Centra Doskonałości). W ramach projektu CURE studentom i doktorantom proponowane są szkolenia opracowane w projektach PHARE i Leonardo da Vinci. Decydującym o atrakcyjności szkolenia elementem jest zapewnienie uznawania osiąganych w systemie kształcenia na odległość kwalifikacji. W szkoleniach oferowanych przez CEN PG wielu uczestników otrzymało świadectwa renomowanych uczelni lub certyfikaty powszechnie uznawanych instytucji edukacyjnych (Tab. 2).
Kurs
|
Instytucja wystawiająca świadectwo/certyfikat |
Liczba wydanych świadectw/certyfikatów w latach 1999-2002 |
AutoCAD, TeleCAD | Autodesk, ACSA PG | 113 |
Environmental Management | Helsinki University of Technology, Dipoli, Finlandia | 12 |
Learn about Open Learning | Heriot - Watt University, Szkocja | 26 |
Water Environmental Management | European Training Foundation, Turyn | 1 |
Public Procurement | International Labour Organisation, Turyn | 1 |
Energy& Environment - DE Course | Akademia Istropolitana Nova, Słowacja | 3 |
English for Environmental Awarness | Helsinki University of Technology, Dipoli, Finlandia | 8 |
Należy podkreślić, iż nowoczesna placówka edukacyjna oferująca szkolenia w trybie ODL powinna spełniać następujące kryteria jakościowe:
- udostępnianie w sieci Internet informacji dotyczących oferty kształcenia, powinno pochodzić z wielu źródeł,
- zagwarantowanie uznawania osiąganych w systemie kształcenia na odległość kwalifikacji,
- opracowanie koncepcji przygotowywania kursów dedykowanych, spełniających oczekiwania klienta,
- zapewnienie serwisu, który gwarantuje sprawną komunikację pomiędzy uczącym się a zasobami edukacyjnymi,
- stworzenie sieci instruktorów i uczących się, otwartej na współpracę z innymi instytucjami szkoleniowymi,
- wypracowanie procedury tworzenia wysokiej jakości multimedialnych materiałów edukacyjnych odpowiadających potrzebom klienta.
Bibliografia
- A.W.Bates: Technology, open learning and distance education, London: Routledge 1995.
- A. Grabowska: Model systemu kształcenia na odległość wykorzystujący sieci lokalne i rozległe, Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. inż. Józef Woźniak, Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, Gdańsk 2001, 150 s. 60 rys. 22 tab. bibliogr. 267 poz. maszyn.
- A. Grabowska: Leonardo da Vinci projects (1998-2004) at DECTUG, w: Proceedings. The know-how hub for blended learning. 5th International Conference on New Educational Environments INCEE 2003. Lucerne. Switzerland, 26-28 May 2003, Christine Jutz, Karin Waefler (eds.), net4net, University of Applied Sciences Berne 2003, s.53-58.
- Strona internetowa CEN PG, http://www.dec.pg.gd....