Sesja tuż-tuż…

Maria Zając

W tym roku znaczna część semestru letniego odbyła się w bardzo nietypowych warunkach – niemal z dnia na dzień, tak nauczyciele, jak i studenci zostali zmuszeni przez sytuację epidemiczną do przeniesienia się do przestrzeni internetu. Jak pokazują pierwsze obserwacje i opinie, proces ten przebiegł nadzwyczaj sprawnie. Nauczyciele i studenci wykazali się dużą determinacją i zaangażowaniem, a liczne firmy z branży IT zaoferowały powszechny dostęp do aplikacji umożliwiających komunikację i współpracę zdalną – rozwiązania takie jak ZOOM czy MS Teams stały się narzędziem codziennej nauki i pracy.

 

To był jednak dopiero początek wyzwań, przed jakimi stanęły uczelnie w Polsce i na całym świecie. 

Kolejnym jest zaliczenie zajęć i organizacja sesji egzaminacyjnej.

Następnym będzie przygotowanie strategii realizacji zajęć w kolejnych latach – strategii, która będzie uwzględniała zarówno warunki trwającej jeszcze pandemii, jak też długoterminowe działania mające złagodzić w przyszłości skutki podobnych kryzysów. Ale do tej kwestii jeszcze z pewnością będzie okazja wrócić w kolejnych postach. Na razie skupmy się na bliskiej już sesji.

 

Najczęstszym chyba pytaniem zadawanym obecnie przez wykładowców jest: jak przeprowadzić egzaminy zdalnie, żeby mieć pewność, że przesłane prace będą rezultatem samodzielnej pracy studentów. Z rozmów z przedstawicielami różnych uczelni wynika, że rozważane są opcje: każdy student dostaje inne zadania, pytania losowane z dużej puli, bardzo krótki czas na egzamin, który nie pozwoli na poszukiwanie „pomocy z zewnątrz”, i wiele podobnych. Nie trzeba chyba jednak nikogo przekonywać, że są to półśrodki. 

 

Wydaje się logiczne, że lepiej byłoby poszukiwać alternatywnych sposobów weryfikacji tego, czy faktycznie zostały osiągnięte zakładane efekty kształcenia. Wymaga to jednak zmiany sposobu nauczania, poprzedzonej przemyśleniem i opracowaniem niezbędnych działań. Wiąże się to z koncepcją określaną po angielsku „authentic assessment”, której planuję poświęcić osobny post. 

 

Natomiast tutaj chciałabym zasugerować rozwiązania, które da się zastosować nawet teraz, gdy semestr dobiega końca. Chodzi o wykorzystanie potencjału mediów społecznościowych, do których studenci sięgają stosunkowo często i chętnie, choć niekoniecznie w celach edukacyjnych. W zależności od rodzaju przedmiotu zadanie może opierać się na znalezieniu odpowiednich materiałów i przedstawieniu ich analizy połączonej z uzasadnieniem dokonanych wyborów. Istotą sprawy jest takie sformułowanie zadań, aby skłaniały studentów do własnych poszukiwań i krytycznej oceny źródeł, jak również do analizy pozyskanych informacji. Inną opcją jest tworzenie reportaży czy infografik. Oprócz kanału YouTube, profilu na Instagramie czy Facebooku można wykorzystać także bardziej profilowane, darmowe aplikacje takie, jak np. Steller (tworzenie wideorelacji i reportaży) lub Canva, Visual.ly, Piktochart (tworzenie infografik). 

Ponieważ graficzna, a zarazem uporządkowana, prezentacja danych może stanowić pewne wyzwanie dla osób nieobeznanych z tą metodą, zachęcam do zapoznania się z bardzo ciekawym wpisem na blogu Jacka Kłosińskiego: Infografika - jak ją zrobić samodzielnie. Autor przedstawia w nim nie tylko przykłady różnych rodzajów infografik, ale przede wszystkim udziela wielu praktycznych porad, których lektura zdecydowanie ułatwi rozpoczęcie tworzenia własnej grafiki.

 

Dla tych wykładowców, którzy z jakiegoś powodu uważają, że egzamin jest niezbędny, interesującą opcją może być aplikacja Digiexam, opracowana przez szwedzki start-up o tej samej nazwie. Istotną cechą tej aplikacji, oprócz przystępnej ceny, jest to, że tworzyli ją akademicy, na potrzeby własne i innych nauczycieli. Aplikacja pozwala przygotować egzamin lub sprawdzian i przeprowadzić go w sali w formie tradycyjnej (w oparciu o wydrukowane pytania) lub z wykorzystaniem komputerów. To, co stanowi jej atut w obecnej „zawirusowanej” sytuacji jest - dodana w ostatnich tygodniach - opcja monitorowania przy pomocy kamery pracy studenta podczas egzaminu prowadzonego w trybie online. Aplikację cechuje intuicyjność i prostota użytkowania. Szczegóły dotyczące wersji "remote" można znaleźć pod adresem: https://www.digiexam.com/digital-exams/remote-exams/.

data dodania: 1.06.2020, komentarzy: 0

Siedemnaście lat polskiej e-edukacji z perspektywy czasopisma e-mentor

Maria Zając

W tym roku mija 20 lat od powstania na Politechnice Warszawskiej Ośrodka Kształcenia na Odległość (OKNO). Rok 2000 to również początek, poświęconej e-edukacji, konferencji Uniwersytet Wirtualny – Model, Narzędzia, Praktyka, która nieprzerwanie organizowana jest co roku, już przez dwadzieścia lat.

 

Z racji jubileuszu, dyrektor ośrodka OKNO oraz twórca idei tej konferencji, profesor Bogdan Galwas przygotowuje wieloautorską monografię poświęconą polskiej e-edukacji. Do opracowania poszczególnych rozdziałów publikacji zostali zaproszeni przedstawiciele tych polskich uczelni, które od wielu lat zaangażowane są w promocję i wdrażanie kształcenia na odległość. Można śmiało powiedzieć, że rola Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w tym procesie była szczególna, gdyż nie tylko była ona w gronie uczelni pionierów polskiej edukacji internetowej, ale także działała na rzecz promocji tej formy kształcenia przez inne podejmowane inicjatywy, wśród których bardzo ważne miejsce zajmuje e-mentor.

 

Na zaproszenie profesora Galwasa przygotowaliśmy wspólnie z Marcinem Dąbrowskim – pomysłodawcą, twórcą i redaktorem naczelnym czasopisma - rozdział na temat roli e-mentora, starając się pokazać, jak rozwijała się polska e-edukacja w pierwszej dekadzie bieżącego stulecia – jakie nadzieje i oczekiwania towarzyszyły temu procesowi oraz jak zmieniała się sytuacja z upływem lat. Przegląd publikowanych artykułów wskazuje też na okres stagnacji i zniechęcenia. Pytanie o to, czy obecne, wymuszone przez pandemię, przeniesienie nauczana i uczenia się do przestrzeni online wywoła trwalsze zmiany w sposobie postrzegania roli i wartości e-edukacji pozostaje na razie otwarte. Będziemy się starali, aby próby poszukiwania na nie odpowiedzi znalazły swoje odzwierciedlenie na łamach e-mentora. A na razie zapraszamy do lektury opracowania, które – mam nadzieję – zainspiruje do refleksji i dyskusji o tym, co można i warto zmienić, żeby edukacja online zagościła na stałe w polskich szkołach i uczelniach, stając się przemyślaną formą kształcenia, a nie tylko swoistym "kołem ratunkowym" w nietypowych, "zawirusowanych" okolicznościach. 

data dodania: 20.05.2020, komentarzy: 0

(Nie) Bezpieczni w sieci - konkurs dla NGO na najlepszą kampanię edukacyjną

Maria Zając

Komisja konkursowa ogłosiła wyniki eliminacji. Zwycięzcami konkursu zostały: Stowarzyszenie Góry Kulturyktóre zgłosiło do konkursu projekt koncepcji pn. Bezpieczeństwo to nie bajka oraz Fundacja Warszawski Instytut Bankowości z pomysłem „Aktywny Senior w Cyberprzestrzeni”. 

 

To właśnie pomysły tych organizacji w I etapie konkursu zostały najwyżej ocenione pod względem pomysłowości i kreatywności, wykonalności i realności założeń, trafności, trwałości i oczywiście – spójności z celami kampanii, a następnie w II etapie – również pod względem: dopasowania narzędzi komunikacji do grupy docelowej i tematyki kampanii, aktualności oraz znaczenia podejmowanych w kampanii zagadnień i innowacyjności/wyróżnialności kampanii.

 

Minister cyfryzacji Marek Zagórski tak mówi o tej inicjatywie:

Celem naszego konkursu jest wzrost świadomości Polaków na temat bezpieczeństwa w sieci. Niezależnie, ile mają lat - zależy nam, aby byli świadomymi użytkownikami internetu. Do współpracy zaprosiliśmy organizacje pozarządowe, wierząc w ich potencjał i chcąc z niego czerpać.

- Ogłosiliśmy ten konkurs, bo wierzymy w wyjątkowy zapał i kreatywność organizacji pozarządowych. Nie rozczarowaliśmy się i to mimo tego, że czas nie sprzyjał kreatywnej pracy grupowej. Cieszymy się, że tyle podmiotów z całej Polski zainteresowało się naszą inicjatywą. Dziękujemy wszystkim uczestnikom i życzymy Wam kolejnych świetnych pomysłów na działania w obszarze bezpieczeństwa w sieci – dodaje szef MC.

 

Bezpieczeństwo w sieci, to temat, który jest także jednym z kluczowych obszarów zainteresowań Państwowego Instytutu Badawczego NASK - organizatora konkursu.

 

Dr inż. Kamil Sitarski, dyrektor NASK wyjaśnia:

W czasie epidemii rośnie popularność szeroko rozumianych usług cyfrowych, a co za tym idzie - wzrasta aktywność cyberprzestępców. Jako NASK ciągle analizujemy otrzymywane zgłoszenia i identyfikujemy coraz bardziej zaawansowane formy cyberataków. Dlatego też powinniśmy systematycznie poszerzać swoją wiedzę o zagrożeniach w sieci i stosować się do zasad bezpieczeństwa. Jestem przekonany, że laureaci naszego konkursu przyczynią się do wzrostu poziomu świadomości i bezpieczeństwa użytkowników.

 

Organizatorami konkursu są Ministerstwo Cyfryzacji oraz Państwowy Instytut Badawczy NASK. Patronat medialny nad inicjatywą objęły portale ngo.pl oraz kampaniespoleczne.pl.

 

Aktualności związane z konkursem i realizacją zwycięskich kampanii można znaleźć na stronie: https://www.gov.pl/web/niezagubdzieckawsieci/aktualnosci-konkurs 

data dodania: 13.05.2020, komentarzy: 0

Tony Bates online - dwa spotkania i dwa ważne tematy

Maria Zając

Kilka dni temu polecałam post, w którym Tony Bates zachęca już teraz do przemyślenia działań, które będą niezbędne, gdy skończy się okres pandemii, a dokładniej – okres wymuszonej izolacji i zachowywania dystansu. Myślę, że uwagi T. Batesa są na tyle ważne, że zasługują na omówienie w osobnym poście, natomiast teraz chcę tylko przekazać wiadomość, która jest ważna jeszcze tylko przez kilka godzin. Otóż, dziś tzn. 5 maja 2020 roku, o godzinie 19 czasu polskiego będzie miał miejsce webinar zatytułowany „What are the Myths, Realities and Opportunities of Artificial Intelligence (AI) and Learning Analytics?”, natomiast o godzinie 21 - również dzisiaj - będzie można uczestniczyć w webinarze poświęconym przyszłości edukacji online. Tytuł spotkania: “The next five years: future directions for online learning”. Prelegentem w obu przypadkach jest Tony Bates. 

 

Więcej informacji oraz linki do rejestracji można znaleźć na stronie: https://www.tonybates.ca/2020/05/01/two-webinars-on-the-future-of-online-learning-next-week/

data dodania: 5.05.2020, komentarzy: 0

Wymuszona zmiana - gdzie szukać pomocy

Maria Zając

Gwałtowny wzrost zasięgu pandemii w marcu tego roku spowodował zamknięcie szkół i uczelni w wielu rejonach świata oraz przeniesienie nauczania do przestrzeni internetu. Szybko okazało się, że pomimo powszechnej dziś obecności technologii informacyjno-komunikacyjnych w naszym życiu bardzo wielu nauczycieli nie wie, jak korzystać z tych nowoczesnych narzędzi w swojej pracy, nie wspominając już o umiejętności realizacji zajęć online. W odpowiedzi na te nieoczekiwane i pilne potrzeby wiele instytucji i organizacji pospieszyło z pomocą oferując bezpłatne doradztwo oraz materiały mające wesprzeć zarówno władze szkół oraz uczelni, jak i samych nauczycieli w procesie przystosowania się do nowych warunków, narzuconych przez pandemię. 

Jedną z takich organizacji jest Quality Matters , której misją od kilkunastu lat jest działanie na rzecz zapewnienia jakości nauczania online w szkołach (tzw. K-12) i w kształceniu akademickim (HE).  Już 13 marca 2020 roku QM opublikowało zwięzły poradnik nazwany QM Emergency Remote Instruction (ERI) Checklist, będący zbiorem wskazówek jak szybko przenieść dotychczasowe zajęcia on-campus do przestrzeni on-line. 

 

Lista jest dostępna w dwóch wersjach – dla edukacji szkolnej i edukacji wyższej. Oba dokumenty mają taką samą strukturę – zebrane w nich wskazówki zawarto w 3-kolumnowej tabeli i z podziałem na trzy grupy odpowiadające kolejnym etapom: 

  1. Jak zacząć (Start here: Preparing for success), 
  2. Kolejne kroki (Next steps: Guiding students and their learning),
  3. Plan dalszych działań (Long term considerations: Teaching Effectively in a new Environent).

 

Pierwsza kolumna, zatytułowana Recommended Actions for Instructors zawiera podpowiedzi jakie działania należy podjąć, w drugiej kolumnie (Why?) podano ich rozwinięcie i uzasadnienie. Kolumna trzecia wskazuje powiązanie proponowanego działania z odpowiednim obszarem flagowego dokumentu QM, jakim jest Course Design Rubric. To mało znane w Polsce opracowanie obejmuje szczegółowy zestaw kryteriów dotyczących projektowania kursów online, które od lat wykorzystywane są do oceny jakości oraz certyfikacji działalności e-learningowej szkół i uczelni w USA, a także w wielu innych krajach. 

 

Omawiana lista ERI może być pomocna niezależnie od tego, czy ktoś planuje dostosować swój kurs do kryteriów QM. Obecnie szkoły i uczelnie etap „szybkiego startu” mają już za sobą, realizują kolejne kroki zmierzając do zakończenia roku szkolnego i akademickiego, ale zbliża się coraz bardziej moment analizy oraz oceny jakie działania były skuteczne, a jakie wymagają spokojnego przemyślenia i korekty. Wspomniana lista może się okazać przydatnym narzędziem w tym procesie.

 

Być może też jedną z lekcji wynikających z pandemii powinno być przygotowanie jednolitych kryteriów oceny jakości kursów także w Polsce? Opracowane w 2008 roku przez Stowarzyszenie E-learningu Akademickiego Kryteria oceny kursu internetowego niestety są już mocno zdezaktualizowane i nie przystają do obecnych realiów. Może rozwiązaniem wartym rozważenia jest współpraca z organizacją Quality Matters, aby doprowadzić do powstania polskiej wersji Course Design Rubric? Wiele zdaje się wskazywać na to, że edukacja online w znacznie szerszym zakresie niż w ostatniej dekadzie zadomowi się w polskiej edukacji, a to spowoduje też potrzebę rzetelnej oceny jakości tak realizowanych zajęć.  

data dodania: 4.05.2020, komentarzy: 0