Rynek B2B w Polsce

(wielkość rynku, główni gracze, Polska a świat)

Michał Brzeziński, Tomasz Krassowski

W pracy omówione są podstawowe zagadnienia dotyczące rynku B2B: różnice między tradycyjną a internetową formą działalności, także modele biznesowe na jakie może zdecydować się przedsiębiorstwo, chcąc zaistnieć w sieci. Autorzy omawiają następnie cechy charakterystyczne rynku B2B w Polsce, jego głównych graczy i wielkość rynku oraz przedstawiają prognozy jego rozwoju.

Wprowadzenie

Każda firma, aby sprostać konkurencji i utrzymać się na rynku, musi starannie analizować wszystkie koszty. Większość przedsiębiorstw dawno już wyczerpała tradycyjne rezerwy w ograniczaniu kosztów. Kolejnym krokiem może okazać się wprowadzenie technologii internetowych przy realizacji transakcji kupna-sprzedaży.

Handel tradycyjny ma w Polsce bardzo duże znaczenie w porównaniu z handlem elektronicznym, należy jednak zauważyć, że procentowy udział e-handlu znacząco wzrósł w ostatnich latach i prawdopodobnie wyprze w większości handel tradycyjny. W przypadku sektora B2B jest to tym bardziej prawdopodobne, gdyż przedsiębiorstwa znacznie częściej zamawiają standaryzowane produkty, czy też składają takie same zamówienia kilka razy. Obrót elektroniczny będzie także rozwijał się dzięki elektronicznym kanałom przypływu danych i środków finansowych. Coraz więcej firm korzysta przy płatności z banków internetowych. Multimedia w internecie oraz lepsze możliwości przesyłania informacji także stanowią czynnik przyspieszający wzrost znaczenia handlu elektronicznego.

Handel tradycyjny a elektroniczny

Handel tradycyjny potrzebuje papierowej dokumentacji. Podstawowymi kanałami przepływu informacji są listy, telefony, faksy. Słaba jest organizacja jeśli chodzi o powiązania dostawców z odbiorcami, wąska komunikacja. Istotne znaczenie ma zachowanie tajemnicy między pośrednikami, głównie jeśli chodzi o ceny. Ukierunkowanie na firmę jest podstawową filozofią1.

Handel elektroniczny charakteryzuje się odwrotnymi cechami - multimedia zamiast dokumentacji papierowej, elektroniczne drogi przekazu informacji. Występuje silna współpraca między podmiotami i szeroka komunikacja. Cechuje go stała interakcja między partnerami i przejrzystość, jawność transakcji, dzięki czemu możliwa jest eliminacja części pośredników. Filozofią jest ukierunkowanie na problemy ogólne łańcucha logistycznego2.

Modele działalności elektronicznej

Decydując się na zaistnienie w sieci i współpracę z innymi firmami za pomocą internetu, przedsiębiorstwo może wybrać jeden z następujących modeli działalności:

  • model wizytówki - jest wykorzystywany w prostej działalności business to business, przez małe przedsiębiorstwa i przedsiębiorstwa państwowe, które chcą małym kosztem dotrzeć do swoich klientów. Rzadko wykorzystywany;
  • model "Żółte strony" - jest to katalog, zwykle branżowy, podobny do książki telefonicznej. Wykorzystywany jest częściej i przez większość firm, także średnich i największych jako podstawowe źródło dotarcia do klienta. Jest to odpowiednik internetowej wersji Panoramy Firm - np.: http://www.panoranaf... czy www.biznespolska.pl;
  • model gazetowy - zawiera informacje o firmie, bardzo często aktualizowane. Linki do artykułów prasowych dotyczących firmy: osiągnięcia, partnerzy, branże, często katalog produktów. Wykorzystywany zwykle przez duże i bardzo duże firmy globalne, często połączony jest z intranetem dla pracowników. Można też sprawdzić wyniki finansowe firmy, ceny produktów, np. www.tp.pl;
  • model sklepu - zawiera katalog produktów, informacje o firmie, możliwość logowania i zakupu produktów. Wykorzystywany w rynku B2B. Nie ma formy aukcji, a raczej stałych zamówień i ich potwierdzania, często są duże możliwości personalizacji, np. www.dell.com;
  • model abonamentowy - jest wykorzystywany w rynku B2B, często przez firmy medialne. Możliwość logowania i otrzymywania aktualnych informacji jest szczególnie ważna dla dużych firm, np. www.gazeta.pl, www.rzeczpospolita.p...;
  • model portalu - wykorzystywany rzadziej w biznesie, raczej dla masowego odbiorcy, ale np. www.expander.pl, ;

Rodzaje rynków elektronicznych

Występuje wiele rodzajów rynków elektronicznych umożliwiających firmom współpracę ze sobą na takim szczeblu. Są to witryny sklepowe (Sell-Side Storefront) i witryny zaopatrzeniowe (Buy-Side eProcurement) stworzone przez samych zainteresowanych i wyłącznie dla siebie. Najbardziej zaawansowanym rozwiązaniem jest rynek B2B (B2B Marketplace), który umożliwia tworzenie platform do budowania relacji pomiędzy wieloma dostawcami i kupującymi. Zarówno kupujący, jak i dostawcy mogą korzystać z ekonomii skali.

Rolę pośrednika w takim modelu B2B pełnią najczęściej firmy, które swoje systemy (sklepy internetowe) oferują prawdziwym sklepom jako aplikacje w modelu ASP3. Firmy-klienci "pośrednika" zamiast kupować sobie kosztowną aplikację (kosztowną także w utrzymaniu), dzierżawią ją od wyspecjalizowanej firmy. Jest to tym bardziej uzasadnione, że nakłady poniesione przez wiele firm nieinformatycznych na własne e-biznesy w większości przypadków nigdy się nie zwrócą4.

Sposoby organizacji rynku

Biorąc pod uwagę sposób organizacji e-rynków, wyróżniamy rynki horyzontalne i wertykalne. Rynki horyzontalne zajmują się obrotem dóbr i usług z różnych branż. Rynki wertykalne zajmują się obrotem dóbr i usług konkretnej branży.

Wyróżnia się ponadto 2 modele funkcjonowania rynków elektronicznych - model aukcyjny i katalogowy. W modelu katalogowym można przeglądać oferowane produkty według kategorii, ceny, nazwy. Cena jest ustalona. W modelu aukcyjnym porównywane są ceny różnych dostawców i spośród nich proponowana jest najlepsza oferta5.

Platformy działające w Polsce

W Polsce w 2001 r. powstały trzy platformy, które obecnie są liderami na rynku. Są to dwie platformy horyzontalne - Marketplanet i Xtrade oraz Genin, który jest raczej miejscem koncentracji handlu elektronicznego małych i średnich firm. Jeszcze w 2002 r. Getin wstąpił w sojusz z obiema platformami6.

Zarówno Marketplanet, jak i Xtrade powstały początkowo jako witryny zaopatrzeniowe swoich głównych inwestorów - Telekomunikacji Polskiej S.A. w przypadku Marketplanet oraz Optimusa i BRE Banku (zaopatrywał się m.in. w materiały biurowe) w przypadku Xtrade. Z czasem jednak obie firmy dążyły do pozyskiwania zarówno nowych kupujących, jak i sprzedających tak z kraju, jak i zza granicy.

Do innych rynków elektronicznych w Polsce można zaliczyć:

Do najaktywniejszych branż pod względem dokonanych transakcji sprzedaży w Polsce należą: budownictwo, nieruchomości, wnętrza; dobra i usługi przemysłowe; dobra i usługi konsumpcyjne; komputery, internet i telekomunikacja7.

Wielkość rynku i prognozy rozwoju

Niezmiernie trudno jednak określić wielkość tego rynku - tak w Polsce, jak i na świecie. Po pierwsze problemem jest pozyskanie danych na ten temat (handel B2B nie odbywa się wyłącznie na platformach), a po drugie brak jest obowiązującej jednoznacznie definicji samego rynku B2B. Jako potwierdzenie tej tezy można przytoczyć wyniki raportu eHandel B2B w Polsce firm Arthur Andersen i I-Metria ogłoszonego w 2001 r. Ukazuje on m.in. jak różnie rozumiany jest e-handel przez samych uczestników (por. Wykres 1).

Wykres 1. Jak pojęcie eHandel jest rozumiane przez polskie firmy?

zobacz podgląd

Źródło: http://www.modernmar... 28.12.04

eHandel to wymiana towarów i usług, w której:

  1. wykorzystywany jest telefon i faks;
  2. przynajmniej jeden etap jest przeprowadzany z wykorzystaniem komputera i łączy elektronicznych;
  3. wszystkie etapy są przeprowadzane z wykorzystaniem komputerów i łączy elektronicznych;
  4. przynajmniej jeden etap jest przeprowadzany z wykorzystaniem internetu;
  5. wszystkie etapy są przeprowadzane z wykorzystaniem internetu;
  6. wykorzystane są rynki internetowe.

W 2001 r. wielkość rynku w Polsce szacowana była na ok. 250 mln euro, a firma Marketplanet, osiągając obrót wielkości 300 mln zł, uplasowała się w ścisłej czołówce.

Na świecie operatorami rynków B2B są zwykle duże firmy telekomunikacyjne. W Stanach Zjednoczonych AT&T czy BELLSOUTH. W Europie działają założone przez telekomy platform, takie jak: Swisscom w Szwajcarii, Belgacom w Belgii czy Centrade w Czechach. Telekomy nieprzypadkowo są liderami w zakresie uruchamiania rynków elektronicznych. Dysponują znakomitą i rozbudowaną infrastrukturą telekomunikacyjną oraz znajomością niezbędnych technologii. Są także zainteresowane uruchomieniem platform z przyczyn czysto biznesowych. Jako wielkie przedsiębiorstwa o rozproszonej strukturze generują bardzo duży popyt własny zarówno na dobra ogólne, jak i na usługi8. Według różnych szacunków przyjmuje się, że w 2002 r. obrót na rynkach B2B wyniósł od 70 do 145 mld USD. Wszyscy analitycy są jednak zgodni co do tendencji - wartość transakcji zawieranych pomiędzy korporacjami za pośrednictwem internetu (tak na świecie, jak i w Polsce) będzie rosła, ze względu na olbrzymie potencjalne oszczędności przy kosztach zakupu i przetwarzania danych.

Z drugiej strony jednak, polskie firmy ciągle jeszcze interesuje głównie informacyjna obecność w internecie - większości wystarcza prosta strona i skrzynka pocztowa - choć z coraz większą sympatią odnoszą się do tego narzędzia komunikacji z klientami.

W latach 2001-2002 nastąpił wyraźny boom jeśli chodzi o skomputeryzowanie firm i ich dostęp do internetu. O ile w 2000 roku wskaźniki te kształtowały się odpowiednio na poziomach: 45% oraz 20-25% (dane Demoskopu)9, to już dwa lata później dostęp do internetu deklarowało blisko 80% firm z sektora MSP, a ponad 90% uważało się za skomputeryzowane10.

Bibliografia i netografia

W.M. Grudzewski, I.K. Hejduk, Przedsiębiorstwo wirtualne, Difin, Warszawa 2002.

Netografia

Informacje o autorach

zobacz podgląd
MICHAŁ BRZEŹNIŃSKI
Autor jest studentem trzeciego roku Szkoły Głównej Handlowej na kierunku Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne.
Do kręgu jego zainteresowań należą szeroko rozumiane zagadnienia rynku walutowego oraz aspekty bezpieczeństwa danych w internecie.






zobacz podgląd
TOMASZ KARASSOWSKI
Autor jest studentem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie na kierunkach Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne oraz zarządzanie i marketing. Zainteresowania autora dotyczą biznesu i gospodarki elektronicznej. Od maja 2003 r. działa w Studenckim Kole Naukowym eBiznesu, gdzie od października 2004 roku jest członkiem zarządu.

Komentarze

Nie ma jeszcze komentarzy do tego artykułu.

dodaj komentarz dodaj komentarz

Przypisy

1 W.M. Grudzewski, I. K. Hejduk, Przedsiębiorstwo wirtualne, Difin, Warszawa 2002.

2 Tamże.

3 Application Service Providing.

4 www.gazeta-it.pl/ar... 28.12.04.

5 www.kego.de/inhalt/... 28.12.04

6 www.teleinfo.com.pl... 28.12.04

7 www.pckurier.pl/arc... 28.12.04.

8 www.it-konferencje.... 28.12.04

9 www.pckurier.pl/arc... 28.12.04.

10 www.pmrpublications... 24.01.05.