» E-mentor nr 4 (46) / 2012

Społeczeństwa, które chcą zaliczać się do najbardziej rozwiniętych, muszą wspierać kształtowanie postaw innowacyjnych - tak o kreatywności mówiła minister Krystyna Szumilas podczas międzynarodowej konferencji "Kreatywność i przedsiębiorczość w edukacji - od teorii do praktyki". Tegoroczna konferencja naukowa odbyła się 21 września 2012 w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie, przy wsparciu Polskiego Stowarzyszenia Kreatywności i British Council.

Kluczowymi problemami, wokół których powstał program konferencji, były zagadnienia najbardziej optymalnych praktyk nauczania przedsiębiorczości i wspierania twórczych postaw w szkołach w Polsce i Europie.

Aby przybliżyć cele konferencji, należy odnieść się do założeń nowatorskiego projektu CENTRES - Kreatywność i przedsiębiorczość w edukacij¹. Jest on prowadzony przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej i koordynowany przez British Council Polska wraz z dziewięcioma partnerami z ośmiu państw członkowskich: Danii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Słowenii, Czech oraz Wielkiej Brytanii. Polskim partnerem projektu jest Polskie Stowarzyszenie Kreatywności.

Nadrzędnym celem CENTRES jest kreowanie polityki edukacyjnej przez projekt typu „network”, opierający się na transmisji wiedzy i przykładów dobrych praktyk za pośrednictwem sieci kontaktów między instytucjami z różnych krajów, a także zainteresowanie tematem kreatywności i przedsiębiorczości jak największej liczby osób w krajach biorących udział w projekcie i wywołanie międzynarodowej debaty wśród decydentów edukacyjnych. Wśród założeń znajdziemy takie punkty jak rozwój idei kreatywnej przedsiębiorczości, praktyczne działania uczniów skupionych na realizowaniu obranego celu, odejście od wiedzy teoretycznej, powiązanie aktywności młodzieży szkolnej z branżą kreatywną, a także nastawienie na własną kreatywność we wszelakich obszarach. Ostatnim elementem jest niekonwencjonalna edukacja, która wymusza niestandardowe zachowania podczas realizowania wytyczonych celów. Do takich niestandardowych form edukacji należą między innymi kształcenie poza klasą szkolną - przez działania w środowisku lokalnym, np. organizowanie wydarzeń artystycznych czy sportowych, które pozwalają młodym ludziom inaczej spojrzeć na mechanizmy biznesowe i trenować sprawności i umiejętności typowe dla postaw przedsiębiorczych.. Projekt zakłada też krzewienie idei nieustannego samorozwoju, samorozwoju przez całe życie.

Słowo wstępne podczas sesji plenarnej wygłosił dyrektor generalny British Council, Andy Williams, oraz Prezes Polskiego Stowarzyszenia Kreatywności, Anna Przybylska. Pierwsza sesja plenarna: Praktycy o swoich dobrych praktykach wskazujących, że kreatywność i przedsiębiorczość to kompetencje szczególnie pożądane na rynku pracy i budujące pozytywny wizerunek osobisty człowieka, obejmowała wystąpienia zaproszonych gości, pośród których znaleźli się Lindsey Hall z Wielkiej Brytanii (Przedsiębiorstwo społeczne i kreatywne procesy w nauczaniu – jak zacząc´?), Ksenija Perko ze Słowenii (Nie zwlekaj - przekuj swo´j pomysł w działanie!) i Stanisław Kracik (Polska). W wystąpieniach prelegenci koncentrowali się na praktycznym ujęciu kwestii roli kreatywności i przedsiębiorczości na obecnym rynku pracy. Główne wnioski z tej części spotkania dotyczyły zmian na rynku pracy. Na współczesnym rynku pracy rośnie znaczenie umiejętności niestandardowych, maleje natomiast rola wiedzy niespecjalistycznej. Kreatywność i przedsiębiorczość odgrywa coraz większą rolę, stając się swoistą walutą przyszłości.

Podczas konferencji można było również wysłuchać słów minister edukacji narodowej Krystyny Szumilas, która mówiła o ogromnej roli przedsiębiorczości we współczesnym świecie: Człowiek chcący odnaleźć się w ciągle zmieniającym się świecie, musi być gotowy do zmierzenia się z tymi zmianami. Jak wskazywała K. Szumilas, przedsiębiorczość odnosi się do indywidualnej zdolności przekształcania pomysłów w działanie. Rozumienie przedsiębiorczości na poziomie jednostki powiązane jest z takimi właściwościami indywidualnymi, jak: odpowiedzialność, autonomia w podejmowaniu decyzji, akceptacja ryzyka, zdolność kreatywnego myślenia, wytrwałość. Posiadana wiedza, umiejętności czy nawet postawy są wyrażane w pracy zespołowej, przejmowaniu inicjatywy, ale co istotne, ponoszeniu odpowiedzialności za działania i tolerancji w odniesieniu do popełnionych przez innych oraz przez siebie błędów.

Pozostałe wystąpienia podczas spotkania były wystąpieniami teoretyków (Teoretycy o potrzebie kształtowania kreatywnos´ci i przedsiębiorczości jako kompetencji istotnych dla realizacji wyzwan´ XXI wieku). Mówili oni o kreatywności i przedsiębiorczości jako o dwóch kluczowych kompetencjach. Wśród prelegentów z tego obszaru znalazły się Ludmiła Chakunova (Uniwersytet Medyczny w Grodnie), prof. Janina Uszyńska-Jarmoc (Uniwersytet w Białymstoku). Na uwagę zasługuje prezentacja prof. dr. hab. Krzysztofa J. Szmidta (Uniwersytet Łódzki), podczas której uczestnicy spotkania mogli dogłębnie przyjrzeć się portretowi twórczego nauczyciela i twórczego ucznia. W trakcie tej części obrad silnie zaakcentowano rolę postawy nauczyciela wobec sytuacji dydaktyczno-wychowawczych, jakie mają miejsce w klasie, wskazując, iż jego aktywność nie może być sformalizowana, gdyż wymaga nieustannego poszukiwania, eksperymentowania i wypracowywania kolejnych nowych metod. Dzięki tak rozumianej działalności nauczycieli edukacja ma szansę stać się odsłanianiem ludzkiego potencjału, a nauka dostarczy wiele satysfakcji z eksperymentowania na nieznanych płaszczyznach.
Odważną tezę przedstawiła podczas tej części obrad w swojej prezentacji Ludmiła Chakunova (wykładowca Uniwersytetu Medycznego w Grodnie) w słowach: Świat zmienia się dzięki ludzkiej kreatywności – brutalnie nieco sprawę ujmując, grzeczny uczeń prochu nie wymyśli! Prelegentka podkreśliła konieczność dostrzegania indywidualności i wyjątkowości każdego ucznia – zamiast postrzegania młodzieży poprzez pryzmat schematu, zgodnie z którym tylko stereotypowy pilny uczeń zdolny jest do wyjątkowej kreatywności i przedsiębiorczości.

Pod koniec konferencji organizatorzy przygotowali dodatkowe wydarzenie - moduł warsztatowy pt. Trzy kroki do… Od pomysłu do jego realizacji. Na warsztatach, ujawniając szereg przeszkód, pokazano drogę, jaką musi przebyć człowiek i każdy jego nowy pomysł, aby doszło do finalnego etapu: realizacji.

Od roku szkolnego 2012/2013 do programu nauczania zostaje wprowadzony nowy przedmiot: Ekonomia w praktyce. Z pewnością na granicy reformy programowej warto przyjrzeć się jego adekwatności do zadań wyznaczonych przez program CENTRES. Będzie do tego okazja podczas kolejnych spotkań, które - miejmy nadzieję - jeszcze wielokrotnie zostaną zorganizowane.