» E-mentor nr 4 (31) / 2009

W dobie społeczeństwa informacyjnego, opartego na wiedzy, coraz większego znaczenia nabierają złożone dziedziny nauki, korzystające z nowoczesnych technik i technologii. W rozwoju nauk ekonomicznych, ale także w samej edukacji ekonomicznej, duży wpływ na osiągane wyniki w perspektywie najbliższych kilku dekad będą miały techniki i technologie informatyczno-ekonometryczno-statystyczne. Obecnie informatyka, sprzężona z nowoczesnymi, coraz doskonalszymi modelami i metodami ekonometrycznymi oraz narzędziami statystycznymi, oznacza dla uczelni ekonomicznych silny impuls do rozwoju. W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości wygrają te, które potrafią szybko i skutecznie wykorzystać atuty, jakie dają im m.in.: ekonometria, statystyka, inżynieria finansowa, badania operacyjne, komputerowe wspomaganie decyzji, komputerowe bazy danych i systemy wspomagające zarządzanie przedsiębiorstwem. Te względy merytoryczne przesądziły o utworzeniu, obok dotychczasowych wydziałów, nowej jednostki na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu - Wydziału Informatyki i Gospodarki Elektronicznej.

Przesłanki powołania Wydziału Informatyki i Gospodarki Elektronicznej (WIGE)

Wydział Informatyki i Gospodarki Elektronicznej powołany został uchwałą Senatu Akademii Ekonomicznej w Poznaniu nr 75 (2005/2006), podjętą 7 lipca 2006 r., zgodnie z art. 84 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365) oraz statutem Uczelni.

Najważniejsze czynniki zewnętrzne powołania WIGE:

• rewolucja informatyczna połączona z komputeryzacją niemal wszystkich obszarów życia gospodarczego;
• wkroczenie w dekadę społeczeństwa informacyjnego, komputerowych baz danych, komputerowego wspomagania decyzji i informatycznych systemów zarządzania;
• dynamiczny rozwój ekonometrii oraz zastosowań matematyki, statystyki i metod optymalizacyjnych w ekonomii (inżynieria finansowa, matematyka aktuarialna, sieci neuronowe, badania operacyjne, modelowanie matematyczne i prognozy gospodarcze, scenariusze rozwoju);
• duży popyt w kraju i w Europie na wykształcenie ekonomiczno-informatyczne z dobrym warsztatem narzędziowym, a w konsekwencji bardzo dobre perspektywy zatrudnienia absolwentów;
• nieopanowana dotąd przez inne ośrodki nisza edukacyjna, unikalny charakter wykształcenia, bogate pole badań;
• regulacje ustawowe, wprowadzające nową nomenklaturę uczelni (ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z 27 lipca 2005 r. w art. 3 wprowadza nową klasyfikację uczelni w zależności od liczby posiadanych uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora).

Istotne czynniki wewnętrzne, stanowiące przesłankę do powołania WIGE:

• atrakcyjna oferta dydaktyczna, wypełniająca ważny segment nowoczesnej edukacji ekonomicznej, idąca w parze z dużym zainteresowaniem studentów, duży potencjał kadrowy w zakresie informatyki i ekonometrii, w wymiarze dydaktycznym i naukowym;
• dobre zaplecze laboratoryjne i warsztatowe;
• przeciwdziałanie atomizacji społeczności akademickiej (przy obecnej liczbie pracowników na wydziałach i rozproszeniu katedr więzi poziome - międzykatedralne - stają się coraz słabsze);
• możliwość bezkolizyjnego wyłonienia wydziału z istniejących zasobów uczelni, bez szkody dla jednostek już istniejących.

Oczekiwania w chwili tworzenia WIGE:

• uruchomienie dla ambitnej młodzieży silnych kadrowo, elitarnych ścieżek studiów pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia na kierunku informatyka i ekonometria oraz studiów drugiego i trzeciego stopnia na międzyuczelnianym, unikatowym kierunku techniczne zastosowania internetu;
• dostarczenie gospodarce wartościowej, kompetentnej kadry specjalistów z zakresu e-biznesu, inżynierii finansowej, ekonometrii i badań operacyjnych, przygotowanych do projektowania i wdrażania systemów informatycznych oraz analizy procesów gospodarczych na wszystkich szczeblach zarządzania;
• szansa na utworzenie silnych zespołów badawczych w wymiarze krajowym i międzynarodowym;
• racjonalizacja zarządzania uczelnią;
• efekt promocyjny, umocnienie pozycji w czołówce uczelni sektora wyższego szkolnictwa ekonomicznego.

Potencjał naukowo-dydaktyczny WIGE

WIGE zatrudnia specjalistów z zakresu: ekonomii, informatyki, ekonometrii, badań operacyjnych, ekonomii matematycznej, matematyki i statystyki. Uprawiana przez nich problematyka naukowa obejmuje takie ważne dla gospodarki obszary badań stosowanych oraz podstawowych, jak: projektowanie i wdrażanie informatycznych systemów zarządzania, budowę i implementację najnowszych technik i technologii przechowywania i przekazywania informacji, gospodarkę elektroniczną, zarządzanie wiedzą, komputerowe wspomaganie decyzji menedżerskich, mikro i makroekonomiczne zastosowania nowoczesnych narzędzi matematyczno-statystycznych i ekonometrycznych, optymalizację decyzji ekonomicznych, programowanie matematyczne i ekonomię matematyczną. Kadra naukowo-dydaktycznej WIGE aktywnie uczestniczy w prestiżowych krajowych i międzynarodowych zespołach badawczych, redakcjach wydawnictw naukowych, firmach konsultingowych, konsorcjach i grupach eksperckich.

Tabela 1. Katedry WIGE (stan na 01.05.2009 r.)

	Profesorowie	Adiunkci	Starsi wykładowcy	Asystenci	Doktoranci	Razem
Katedra Badań Operacyjnych	2	5	3	4	4	18
Katedra Ekonometrii	3	3	-	2	2	10
Katedra Ekonomii Matematycznej	4	4	-	-	3	11
Katedra Informatyki Ekonomicznej	2	2	2	2	12	20
Katedra Matematyki Stosowanej	2	2	1	3	3	11
Katedra Statystyki	2	1	3	1	-	7
Katedra Technologii Informacyjnych	2	6	-	4	-	12
Razem	17	23	9	>16	24	89

Źródło: opracowanie własne
Studenci, poza gruntownym wykształceniem ekonomicznym, zdobywają zaawansowaną wiedzę o nowoczesnych metodach ilościowych w ekonomii i biznesie, optymalizacji, prognozowaniu zjawisk gospodarczych, modelowaniu matematycznym procesów społeczno-ekonomicznych i budowie scenariuszy ich rozwoju. Uczą się biegłego posługiwania nowoczesnymi narzędziami informatycznymi, poznają najnowsze technologie teleinformatyczne, zgłębiają złożone techniki programowania komputerów oraz projektowania i obsługi informatycznych systemów zarządzania.

Absolwenci powinni wyróżniać się zdolnościami analitycznymi, dobrym przygotowaniem do stosowania w praktyce zaawansowanych metod matematyczno-statystycznych oraz najnowszych narzędzi informatycznych. Mają znajdować zatrudnienie w przedsiębiorstwach, bankach, towarzystwach ubezpieczeniowych, organizacjach oraz instytucjach rządowych i pozarządowych w kraju i za granicą, wszędzie tam gdzie podejmowaniu decyzji ekonomicznych towarzyszy nowoczesny rachunek ekonomiczny. Mają dysponować rozległą, dostępną dla niewielu wiedzą oraz nieprzeciętnymi umiejętnościami, porównywalnymi z międzynarodowymi standardami wykształcenia ekonomicznego.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów, działając na podstawie ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, z dniem 24 września 2007 r., a więc rok po utworzeniu jednostki, przyznała Wydziałowi Informatyki i Gospodarki Elektronicznej uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia.

Prowadzony na Wydziale kierunek: informatyka i ekonometria uzyskał 5-letnią akredytację Państwowej Komisji Akredytacyjnej, z wyróżnieniem za wysoką jakość kształcenia (uchwała Prezydium PKA z 13 grudnia 2007 r.).

WIGE posiada również kategorię 1, ustaloną dla jednostek naukowych (w pięciostopniowej skali ocen jednostek naukowych, na podstawie której resort nauki szkolnictwa wyższego przyznaje środki na badania statutowe), przyznaną przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Zgodnie z decyzją Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (z dnia 21 maja 2008 r.) Wydział uzyskał uprawnienia do prowadzenia, począwszy od roku akademickiego 2009/2010, drugiego, obok informatyki i ekonometrii, unikatowego międzyuczelnianego kierunku na studiach II stopnia (magisterskich) - techniczne zastosowania internetu (TZI), wspólnie z Wydziałem Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Wydziałem Elektroniki i Telekomunikacji Politechniki Poznańskiej.

Na Wydziale Informatyki i Gospodarki Elektronicznej w latach 2006-2008 kształciło się:

• w roku akademickim 2006/2007 - 446 studentów, z tego 391 studentów na studiach stacjonarnych oraz 55 studentów na studiach niestacjonarnych;
• w roku akademickim 2007/2008 - 525 studentów, z tego 456 studentów na studiach stacjonarnych oraz 66 studentów na studiach niestacjonarnych;

Tabela 2. Liczba studentów WIGE w latach 2006-2009*

	2006/2007	2007/2008	2008/2009
Studia jednolite magisterskie	391	279	172
Studia stacjonarne I°	-	188	289
Studia stacjonarne II°	-	-	-
Studia niestacjonarne I°	55	35	17
Studia niestacjonarne II°	-	23	51
Razem	446	525	538
* rok akademicki 2006/2007, 2007/2008 - stan na 30.06.2008; 2008/2009 - stan na 01.05.2009 r.

Źródło: opracowanie własne
Oferta dydaktyczna na kierunku informatyka i ekonometria jest realizowana na specjalnościach: cybernetyka ekonomiczna, e-biznes, informatyczno-przestrzenne systemy zarządzania, informatyka w gospodarce i administracji, inżynieria finansowa. Wydział oferuje także studia w języku angielskim dla cudzoziemców na specjalności e-business. Od roku akademickiego 2009/2010 oferta dydaktyczna zostaje poszerzona o wspomniany już, unikatowy kierunek studiów II stopnia (magisterskich) - techniczne zastosowania internetu.

Aktualnie WIGE zatrudnia 65 nauczycieli akademickich na etatach naukowo-dydaktycznych, w tym 7 profesorów tytularnych oraz 10 doktorów habilitowanych (na stanowiskach profesorów UEP) oraz 34 doktorów.

Tabela 3. Struktura zatrudnienia pracowników naukowo-dydaktycznych według tytułów i stopni naukowych

	2006/2007	2007/2008	2008/2009
Profesor (tytularny)	6	6	7
Doktor habilitowany	8	9	10
Doktor	35	33	34
Magister	19	17	14
Razem	68	65	65

Źródło: opracowanie własne
Tabela 4. Struktura zatrudnienia pracowników naukowo-dydaktycznych według zajmowanych stanowisk

	2006/2007	2007/2008	2008/2009
Profesor zwyczajny	5	5	5
Profesor nadzwyczajny (tytularny)	1	1	2
Profesor uczelniany	6	8	10
Adiunkt	23	21	26
Starszy wykładowca	13	13	9
Asystent	20	17	16
Razem	68	65	65

Źródło: opracowanie własne
Programy badawcze prowadzone są w formie badań własnych, badań statutowych oraz projektów badawczych (własnych i promotorskich) krajowych i międzynarodowych. W roku akademickim 2006/2007 realizowanych było 10 projektów krajowych, w tym 7 grantów MNiSZW oraz 6 projektów międzynarodowych (UE), 14 projektów w ramach badań statutowych oraz 40 projektów w ramach badań własnych. W następnym roku akademickim 2007/2008 realizowanych było 12 projektów krajowych, w tym 11 grantów MNiSZW, 6 projektów międzynarodowych (UE), 14 projektów w ramach badań statutowych oraz 39 projektów w ramach badań własnych. W sumie liczba prac badawczych zrealizowanych w latach 2006-2008 wzrosła o ponad 24 procent.

WIGE skupia większość realizowanych na UEP unijnych projektów badawczych (w 2008 r. - 78 proc.) oraz projektów finansowanych z funduszy strukturalnych (w 2008 r. - 75 proc.). Potencjał naukowy wydziału ilustruje tabela 5.

Tabela 5. Liczba nauczycieli akademickich, tematów badawczych i wartość prac naukowo-badawczych na WIGE w stosunku do całej uczelni (w proc.)

Lata	2006	2007	2008
Nauczyciele akademiccy	11,4	11,3	11,9
Tematy badawcze (liczba)	14,8	15,3	16
Prace naukowo-badawcze (wartość)	38,9	38,6	39

Źródło: opracowanie własne

Problemy, perspektywy, zadania, czyli strategia WIGE¹

Misja Wydziału
Misją WIGE jest prowadzenie interdyscyplinarnych badań naukowych przy zastosowaniu metod matematycznych, ekonometrycznych i informatycznych, pozwalających zrozumieć istotę gospodarki elektronicznej oraz - dzięki wynikom badań - kształcić studentów na innowacyjnych liderów biznesu w społeczeństwie informacyjnym i służyć jego rozwojowi.

Motywacja
Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i ich upowszechnienie w skali globalnej powoduje konieczność stawienia czoła nowym wyzwaniom badawczym. Aby móc zrozumieć zjawiska zachodzące w gospodarce elektronicznej i skutecznie nią zarządzać, niezbędna jest integracja nauk ekonomicznych, matematycznych i informatycznych. Wydział jest miejscem takiej integracji w odniesieniu do badań naukowych, kształcenia studentów i współpracy z praktyką gospodarczą.

Cele strategiczne

• W obszarze badań naukowych:
  • poszukiwanie nowych i rozwój dotychczasowych metod matematycznych i modeli ekonometryczno-statystycznych oraz ich zastosowań do analizy, prognozowania i optymalizacji procesów gospodarczych,
  • budowa oraz zastosowanie nowoczesnych technologii i technik przechowywania, przetwarzania i przekazywania informacji na wszystkich szczeblach zarządzania gospodarką,
  • prowadzenie interdyscyplinarnych badań naukowych dotyczących gospodarki elektronicznej w wymiarze międzynarodowym,
  • współpraca międzynarodowa - uruchamianie grantów międzynarodowych,
  • zwiększenie liczby publikacji w czasopismach międzynarodowych, zwłaszcza wysoko punktowanych,
  • zwiększenie udziału pracowników w konferencjach międzynarodowych,
  • zwiększenie liczby uzyskiwanych stopni i tytułów naukowych,
  • utrzymanie najwyższej kategoryzacji WIGE,
  • uzyskanie uprawnień habilitacyjnych,
  • promowanie współpracy międzykatedralnej i uzyskanie efektu synergii wspólnych działań matematyków, informatyków i ekonomistów,
  • tworzenie międzykatedralnych zespołów badawczych oraz konsorcjów międzynarodowych dla realizacji dużych projektów badawczych.
• W obszarze dydaktyki:
  • zbudowanie unikalnego programu nauczania w zakresie gospodarki elektronicznej opartej na najnowszej wiedzy informatycznej i ekonometrycznej (który docelowo mógłby zastąpić program realizowanego obecnie kierunku informatyka i ekonometria);
  • rozważenie możliwości rozszerzenia zestawu nauczanych kierunków o:
    • informatykę - w pierwszej fazie studia I stopnia, w drugiej fazie studia I i II stopnia,
    • inne interdyscyplinarne kierunki, zgodne ze specjalizacją naukową i dydaktyczną WIGE, które mogłyby być realizowane wspólnie z jednostkami organizacyjnymi wybranych poznańskich uczelni;
  • uruchomienie studiów doktoranckich (III stopnia) wraz z atrakcyjnym programem nauczania i ambitnymi projektami badawczymi;
  • rozwój studiów podyplomowych, zwłaszcza realizowanych przez różne katedry WIGE;
  • rozszerzenie zakresu nauczania w języku angielskim (uruchomienie pełnego kursu);
  • uelastycznienie programów nauczania - ukończone specjalności powinny być wynikiem cząstkowych decyzji studenta, a nie jednorazowego wyboru specjalności na pierwszym roku studiów;
  • opracowanie standardów nauczania przedmiotów ilościowych i informatycznych realizowanych na innych wydziałach UEP;
  • doskonalenie metod nauczania przy zastosowaniu technologii informatycznych.

Tabela 6. Prognoza rozwoju kadry naukowo-dydaktycznej na WIGE

Lata	2009	2012	2016
Profesor tytularny	7	10	14
Doktor habilitowany, profesor UE	10	18	20
Doktor	34	50	65

Źródło: opracowanie własne
Tabela 7. Prognoza liczby studentów na WIGE

Lata	2009/2010	2012/2013	2016/2017
Liczba studentów	800	1200	1800
Liczba grup dziekańskich	27	40	60
Liczba laboratoriów komputerowych (30 stanowisk)	5	8	10

Źródło: opracowanie własne

Podsumowanie

Nowo powstały Wydział Informatyki i Gospodarki Elektronicznej tworzą katedry: Badań Operacyjnych, Ekonometrii, Ekonomii Matematycznej, Informatyki Ekonomicznej, Matematyki Stosowanej, Statystyki i Technologii Informacyjnych. Ich integracja na jednym wydziale umożliwia podjęcie wyzwania, jakim dla nauki dzisiaj jest elektroniczna gospodarka oparta na wiedzy.

Realizacja tego ambitnego celu będzie możliwa dzięki pracom naukowo-badawczym nad adaptacją metod matematycznych, statystycznych, ekonomicznych i informacyjnych - w zakresie których pracownicy wydziału mają znaczące osiągnięcia - w odniesieniu do nowego obiektu badań, jakim jest elektroniczna gospodarka oparta na wiedzy i procesy jej transformacji. Wymaga to utworzenia silnych zespołów, zorientowanych na projekty badawcze, realizowane we współpracy z partnerami polskimi i zagranicznymi - naukowymi, przemysłowymi i administracyjnymi - finansowane ze środków krajowych i zagranicznych, w szczególności pochodzących z Unii Europejskiej, zarówno bezpośrednio - z 7. Programu Ramowego i innych programów wspólnoty, jak i pośrednio - będących w gestii Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, innych ministerstw, województw, miast oraz przedsiębiorstw.

Projekty badawcze realizowane na wydziale pozwolą na zwiększenie liczby prac naukowych publikowanych w wydawnictwach i czasopismach międzynarodowych o uznanej renomie, a pracownikom naukowym na aktywny udział w międzynarodowym życiu naukowym.