"E-learning. Identyfikacja stanu rozwoju i jego przyszłe koncepcje w kształceniu studentów" - relacja z konferencji

W dniu 17 marca 2007 roku, w Warszawie odbyła się konferencja E-learning. Identyfikacja stanu rozwoju i jego przyszłe koncepcje w kształceniu studentów. Konferencja organizowana przez Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle (ORGMASZ) stanowiła część realizowanego w latach 2006-2008 grantu badawczego pt.: Rozwój wirtualizacji kształcenia w dziedzinie nauk ekonomicznych w gospodarce opartej na wiedzy. Celem konferencji była identyfikacja stanu i koncepcji oraz perspektyw rozwojowych e-learningu w polskim systemie edukacji ekonomicznej. Uczestniczyło w niej blisko 100 osób zainteresowanych problematyką e-learningu, reprezentujących zarówno środowisko akademickie, jak i biznesowe. Organizatorzy przewidzieli w programie konferencji trzy dyskusje panelowe z udziałem zaproszonych gości. Po uroczystym otwarciu przez prof. Wiesława Grudzewskiego (ORGMASZ), przewodnicząca Konferencji - prof. Irena Hejduk (SGH) wygłosiła referat, w którym przedstawiła stan i perspektywy rozwoju edukacji e-learningowej na świecie i w Polsce, wprowadzając słuchaczy w tematykę konferencji.

Pierwszy panel, któremu przewodniczył prof. W. Grudzewski, koncentrował się na tematyce kierunków rozwoju wirtualizacji edukacji oraz charakterystyce i ocenie uniwersytetów otwartych w Europie i na świecie. Profesor Jerzy Kisielnicki (UW) zwrócił uwagę na problem zapewnienia jakości w obszarze edukacji na poziomie wyższym, niezależnie od formy nauczania - tradycyjnej czy e-nauczania. Dbałość o jakość kształcenia powinna bowiem opierać się w szczególności na dwóch elementach: jakości produktu finalnego uczelni - czyli absolwenta, oraz jakości samego procesu nauczania, w którym student nie powinien być pozostawiony sam sobie. Dlatego przyszłość w kształceniu studentów, zdaniem prof. Kisielnickiego, należy do blended learning, z wyłączeniem rozwoju elit społecznych, które można wykształcić jedynie metodą tradycyjną, wspieraną formą blended learning. Kolejny panelista - prof. Anton Stasch, występujący w imieniu prof. Konstantina Theile, prezesa Zarządu i dyrektora największego uniwersytetu wirtualnego w Europie - Educatis University (mającego siedzibę w Altdorf w Szwajcarii) - przestawił doświadczenia w tworzeniu tej międzynarodowej uczelni internetowej o profilu biznesowym. Charakteryzuje ją różnorodne podejście do nauczania, wykorzystujące zarówno formę tradycyjną, jak i elektroniczną. Kolejne wystąpienia - prof. Tadeusza Krupy (PW), dr. Tomasza Walaska, dr. Bolesława Szomańskiego (PW) oraz dr. hab. inż. Mariusza Bednarka (PW) - umożliwiły uczestnikom konferencji zapoznanie się z doświadczeniami z wdrożeń oraz prowadzenia zajęć e-learningowych, wspierających tradycyjną metodę kształcenia. Profesor Bednarek zaprezentował swoje doświadczenia z perspektywy meksykańskiej, naświetlając problemy związane z ekspansją e-learningu w Ameryce Południowej.

Do pierwszego panelu zaproszono także dwie doktorantki SGH - Annę Piaskowską oraz Sabinę Klimek. Pierwsza z nich przedstawiła działania UE w zakresie wykorzystania potencjału e-learningu w tworzeniu bardziej efektywnych i atrakcyjnych systemów kształcenia i szkolenia zawodowego. Zaprezentowała również ranking państw najlepiej przystosowanych do ery nowych technologii - e-readiness - przygotowywany przez Economist Intelligence Unit we współpracy z firmą IBM (Institute for Business Value) oraz ranking najbardziej „zinformatyzowanych” krajów świata, według metodologii International Data Corporation. Natomiast S. Klimek nakreśliła problematykę wykorzystania narzędzi e-learningu z perspektywy studenta, wskazując na własne doświadczenia zdobyte podczas studiów na zagranicznych uczelniach w Finlandii oraz w Wielkiej Brytanii - państwach plasujących się w czołówkach rankingów krajów najlepiej wykorzystujących nowoczesne technologie informacyjne i telekomunikacyjne w budowie społeczeństwa informacyjnego.

Podsumowując panel, prof. Grudzewski podkreślił konieczność rozwoju prac nad wirtualizacją edukacji, w której e-learning, jako ważne narzędzie, powinien być wprowadzany do systemów edukacji, zdaniem profesora, raczej w sposób ewolucyjny niż rewolucyjny. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera współpraca instytucjonalna, koordynacja działań i partnerstwo pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi rozwojem e-nauczania.

Drugi panel, pod przewodnictwem prof. Agnieszki Sitko-Lutek (UMCS), dotyczył tematyki programu kształcenia wirtualnego w dziedzinie ekonomii. Panel rozpoczęło wystąpienie Krzysztofa Jaszczuka, który przedstawił zagadnienia dotyczące kształcenia wirtualnego. Temat ten omawiano podczas X Międzynarodowej Konferencji INTERTECH - International Conference on Engineering and Technology Education, która odbyła się w dniach 2-5 marca 2008 roku w Sao Paulo w Brazylii - związanej z najnowszych trendami w dziedzinie inżynierii i edukacji technologicznej. Zaprezentowany przez K. Jaszczuka referat pt.: Professors’ driving and limiting factors for the adoption of e-learning in higher education within Argentine context, autorstwa I. Casanovy, G. Fernandeza, C. Tomassino, przedstawiał wyniki przeprowadzonych wśród profesorów argentyńskich badań empirycznych z wykorzystania narzędzi e-learningu w szkolnictwie wyższym. Omówili w nim czynniki wpływające na wykorzystanie narzędzi e-learningu, konkludując badania potrzebą budowy strategii wsparcia dla wykorzystania narzędzi e-learningu w systemach kształcenia, popartej pomocą instytucjonalną. Następny prelegent dr inż. Andrzej Polak (WSZiF, Wrocław) przedstawił praktyczne aspekty zastosowania e-learningu w nauczaniu organizacji i zarządzania przedsiębiorstwem. Panel zakończyło wystąpienie dr. hab. Wojciecha Wiszniewskiego (WSE), który skoncentrował się na barierach wykorzystania narzędzi e-learningu w programach kształcenia. Podsumowując panel, prof. A. Sitko-Lutek wskazała na wciąż niski poziom zaawansowania aplikacji metod e-learningowych w programie kształcenia, podkreślając, że trzema głównymi barierami takiego stanu rzeczy są: koszty, ograniczenia kulturowe oraz problem ochrony wiedzy i praw autorskich.

Trzeci panel, dotyczący narzędzi i technologii edukacji wirtualnej, poprowadził prof. Zygmunt Drążek (Uniwersytet Szczeciński). Wystąpienia panelistów koncentrowały się na tematyce wykorzystania narzędzi technologii informacyjno-telekomunikacyjnych w procesie dydaktycznym. Profesor Zdzisław Szyjewski (Uniwersytet Szczeciński) podkreślił znaczenie samego przygotowania procesu nauczania z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, w tym kwestię odpowiedniego dostosowania stylu prowadzenia wykładu oraz przygotowania materiałów odpowiednio do formy przekazu. Profesor Andrzej Straszak (WSIiZ) przedstawił nowe możliwości wykorzystania narzędzi i technologii edukacji w strukturach cybernetycznych. Natomiast kończący dyskusję panelową prof. Krzysztof Santarek zwrócił uwagę na ograniczone możliwości wykorzystania dostępnych obecnie metod i narzędzi e-learningowych w rozwoju myśli naukowej. Podsumowując, przewodniczący panelu podkreślił, że wirtualizacja edukacji wymaga dalszych prac, polegających na łączeniu narzędzi technologii informacyjno-telekomunikacyjnych w procesie dydaktycznym, celem poprawy efektywności systemów edukacji.

Podsumowując zaś całą konferencję, prof. I. Hejduk podkreśliła konieczność budowy gospodarki opartej na wiedzy - poprzez systemy kształcenia i szkolenia, podążające za wyzwaniami przyszłości i antycypujące nową rzeczywistość. Zwróciła również uwagę na możliwość wykorzystania narzędzi e-learningu do poprawy konkurencyjności polskiego szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej, podkreślając konieczność zacieśniania współpracy w obszarze e-learningu oraz promocji tej formy kształcenia.

Na zakończenie warto dodać, że planowane jest wydanie publikacji pokonferencyjnej, zawierającej wszystkie zgłoszone referaty. Publikację w wersji papierowej oraz na płycie CD będzie można zakupić w ORGMASZ.